علت تنبلی تخمدان

تنبلی تخمدان یا pcos یکی از معروف ترین اختلالات هورمونی بین بانوان است. این اختلال در سنین باروری بین بانوان رایج است. هنوز دقیقاً مشخص نیست که علت سندروم پلی کیستیک چیست. بانوان دارای این عارضه امکان دارد دوره های قاعدگی طولانی مدت و غیر عادی داشته باشند، یا سایر علائمی چون افزایش مو در خانم ها دیده شود. با وجود اینکه این سندرم درمان قطعی ندارد اما با مراجعه به متخصص زنان قطعا به کمک کاهش وزن و مصرف داروها می توان تا حد چشمگیری از عوارض آن جلوگیری کرد. در این مقاله با ما همراه باشید تا به بررسی تمام جنبه های این موضوع بپردازیم.

تنبلی تخمدان چیست؟

این عارضه نوعی بیماری است که می تواند سطح هورمون زنانه را تحت شعاع قرار دهد. بانوانی که به این عارضه مبتلا هستند ترشح هورمون های مردانه آنها بیشتر است. یکی از علت‌های قاعدگی نامنظم؛ نامتعادل بودن هورمون ها می باشد که باعث می شود احتمال باردار شدن در فرد کاهش یافته و همچنین فواصل زمانی عادت ماهیانه متغیر و نامنظم گردد. این عارضه با تولید هورمون مردانه بیشتر در بدن بانوان باعث می‌شود رشد مو با الگوی مردانه در آنها زیاد شود.

از دیگر آثار منفی این عارضه؛ بروز مشکلات قلبی، دیابت و تاثیر منفی بر اندام های تولید مثل می باشد. البته می توان برای متعادل کردن هورمون ها از داروهای خاصی استفاده کرد.

لازم به ذکر است که تنبلی تخمدان نامی عامیانه است که در بین مردم رایج شده است در پزشکی اصلاح آن تخمدان پل کیستیک یا pcos است.

علت و علائم تنبلی تخمدان

علائم اصلی تنبلی تخمدان یا همان سندرم تخمدان پلی کیستیک عبارت است از:

• بالا بودن میزان هورمونهای مردانه
• سیکل های نامنظم در قاعدگی
• چاقی

در این عارضه در تخمدان ها کیست های کوچکی ایجاد می شود که مانع از تخمک گذاری صحیح می گردد.

شایع ترین علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک

علامتهای سندروم تخمدان پلی کیستیک اغلب اوقات در سنین بلوغ نمایان می گردد. در برخی اوقات این عارضه در واکنش به وزن بالا گسترش پیدا می‌کند. مشخصه ها و مولفه‌های این عارضه گوناگون است، اگر هر کدام از این موارد را مشاهده کردید این عارضه در شما در حال شکل گرفتن است:

سیکل های قاعدگی نامنظم

یکی از بارزترین نشانه های این عارضه سیکل های نامنظم و فواصل طولانی قاعدگی است. به فرض مثال امکان دارد یک شخص در سال کمتر از دو مورد قاعدگی داشته باشد و یا دوره های او از ۳۵ روز بیشتر شود.

تولید آندروژن زیادی

مطمئناً هنگامی که سطح هورمون مردانه غیر طبیعی باشد علامت ها و نشانه هایی در شخص اتفاق می افتد. عموماً این علائم فیزیکی را با رویش موی بسیار زیاد در صورت، بدن و در برخی موارد آکنه و قهوه ای شدن صورت و یا حتی طاسی با الگوی مردانه می توان تشخیص داد.

تخمدان پلی کیستیک

سایز تخمدانها امکان دارد بیشتر شود و حاوی فولیکول هایی باشند که تمامی تخمک را در بر گرفته اند، نتیجه این اتفاق این است که تخمدانها امکان دارد به شکل مستمر فعال باشند.

اضافه وزن زیاد

بانوانی که به این عارضه مبتلا شده اند عموماً بسیار چاق هستند.

چه هنگام لازم است به پزشک مراجعه شود؟

اصولا باروری توسط تغییرات ایجاد شده در سطوح هورمون‌های تولید شده توسط هیپوفیز در مغز و تخمدان ها تنظیم می‌گردد. هیپوفیز هورمون‌های محرک فولیکول و هورمون سازنده جسم زرد را ترشح می‌کند که این دو هورمون رشد و آزاد سازی تخمک در تخمدان‌ها را کنترل می‌کنند. در طول چرخه یک‌ماهه، تخمک گذاری تقریباً دو هفته قبل از قاعدگی رخ می‌دهد.

تخمدان‌ها نیز هورمون‌های استروژن و پروژسترون را ترشح می‌کنند که رحم را برای تخم بارور، آماده می‌سازند. همچنین تخمدان‌ها تولید هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) مثل تستوسترون را نیز بر عهده دارند. اگر بعد از تخمک گذاری بارداری رخ ندهد، ترشح استروژن و پروژسترون کاهش می‌یابد و دیواره رحم در طول قاعدگی ریزش می‌کند.

در سندرم تخمدان پلی کیستیک، ممکن است هیپوفیز مقادیر بالای هورمون سازنده جسم زرد (LH) ترشح کند و تخمدان‌ها نیزمقادیر بالای آندروژن‌ها را تولید نمایند. این امر چرخه نرمال قاعدگی را مختل می‌سازد و می‌تواند سبب ناباروری، پرمویی بدن و آکنه گردد.
علت سندرم تخمدان پلی کیستیک مشخص نیست اماعوامل زیر می‌توانند در این میان نقش داشته باشند:

انسولین بالا:
انسولین هورمونی است که توسط پانکراس تولید می‌شود و به سلول‌های بدن اجازه می‌دهد که از قند (گلوکز) استفاده کنند. قند منبع اولیه انرژی بدن است. اگر دچار مقاومت به انسولین باشید، توانایی بدن برای مصرف بهینه انسولین مختل می‌گردد و پانکراس برای تامین گلوکز مورد نیاز سلول‌ها، انسولین بیشتری ترشح می‌کند. تصور می‌شود که انسولین بالا، سبب افزایش ساخت آندروژن‌ها در تخمدان‌ها می‌گردد.
استفاده از بعضی از غذاهای خاص در افراد مستعد می‌تواند سبب ایجاد پاسخ التهابی گردد. در این شرایط گلبول‌های سفید ماده‌ای را تولید می‌کنند که می‌تواند سبب مقاوت به انسولین و تجمع کلسترول در رگ‌های خونی (آترواسکلروز) شود و آترواسکلروز موجب بیماری‌های قلبی می‌گردد. تحقیقات نشان می‌دهد که زنان مبتلا به PCOS، درجات پایین التهاب دارند.

وراژت:
اگر خواهر یا مادر شما PCOS داشته باشد، احتمال اینکه شما نیز به آن مبتلا شوید بالاست و این به علت وجود ژن‌های جهش یافته درPCOs است.
مواجهه زیاد با هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) در طول دوره جنینی می‌تواند ژن‌های نرمال را به ‌طور همیشگی از عمل طبیعی خود بازدارد (پروسه‌ای که به نام بیان ژن نامیده می‌شود). به این ترتیب ممکن است الگوی مردانه گسترش چربی‌ها در شکم که ریسک مقاوت به انسولین و درجات پایین التهاب را افزایش می‌دهد، رخ دهد و این پروسه هم ممکن است در ایجاد این سندرم نقش داشته باشد.

ملتهب شدن بدن

چنانچه گلبول های سفید خون برای جلوگیری از عفونت در بدن مبارزه کنند در اصطلاح التهاب در بدن ایجاد می شود. طبق تحقیقات انجام شده زنانی که به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند به واسطه التهابی که در بدنشان وجود دارد برای تولید آندروژن ها به ناچار تخمک ها را تحریک میکنند، این پروسه می‌تواند مشکلات قلبی عروقی را به بار آورد.

راه های تشخیص وجود تنبلی تخمدان

برای تشخیص این عارضه هنوز هیچ روش قطعی وجود ندارد، البته می توان با تحقیق در مورد دوره های قاعدگی و تعادل وزنی وارد این موضوع شد. مثلاً رشد موها روی صورت و بدن، واکنش بدن نسبت به انسولین، آکنه و بررسی های فیزیکی، می شود حدس هایی نزدیک به یقین در این مورد زد.

برای تشخیص وجود این بیماری می توان از راه های زیر استفاده کرد:

آزمایش‌های تشخیصی

تست اختصاصی ای برای تشخیص قطعی سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد لذا تشخیص بر مبنای رد موارد دیگر و معیارهای تعریف شده دیگری است.

سابقه پزشکی: سوالاتی در مورد دوره‌های قاعدگی، تغییرات وزن و سایر علائم کمک کننده اند.
معاینه: ثبت قد، وزن و فشار خون، پروفایل چربی و قند. علاوه بر آن معاینات لگنی نیز می‌تواند اطلاعات مفیدی را در اختیار پزشک قرار دهد.
آزمایش خون: برای بررسی قند خون ناشتا، کلسترول، تری گلیسرید، میزان هورمون مردانه، هورمونهای هیپوفیز مرتبط و ….میتواند مفید باشد.
سونوگرافی لگنی: اولتراسوند لگن می‌تواند ظاهر تخمدان‌ها، اندازه، تعداد فولیکولها و …نشان دهد که یکی از معیارهای تشخیص است.

عوارض تنبلی تخمدان

برخی عوارض این بیماری شامل موارد ذیل می گردد:

• دیابت نوع ۲
• آکنه
• فشار خون بالا
• کلسترول وتری گلیسرید بالا یا کاهش لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) یا همان کلسترول خوب.
• سطح بالای پروتئین C- reactive که یکی از شاخص‌های بیماری‌های قلبی است.
• سندرم متابولیک، مجموعه‌ای از علایم و نشانه‌ها که سبب ریسک بالای ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌شوند.
• کبد چرب غیر الکلی (التهاب شدید کبد که به علت تجمع چربی در آن رخ می‌دهد).
• آپنه در خواب
• خونریزی‌های غیرمعمول رحمی
• سرطان آندومتر که به دلیل مواجه مکرر با مقادیر بالای استروژن ایجاد می‌شود. ( بیماری اندومتریوز )
• دیابت بارداری یا فشار خون بالای بارداری

درمان تنبلی تخمدان

تغییر شیوه زندگی را می توان یکی تاثیرگذارترین راهکارهای موجود در درمان تنبلی تخمدان به شمار آورد. در ادامه ابعاد متفاوت تغییر در سبک زندگی عنوان خواهد شد:
کاهش وزن: به هر حال واضح است که کاهش وزن از طریق کاهش کالری مصرفی، فواید بسیاری برای سلامت کلی زنان مبتلا به PCOS دارد.
ورزش کنید: ورزش به کاهش سطح قند خون و نیز مقاومت به انسولین کمک می‌کند. در زنان مبتلا به PCOS افزایش فعالیت بدنی روزانه و شرکت در یک برنامه ورزشی منظم برای درمان و پیشگیری از مقاومت انسولین و کمک به کاهش وزن، ضروری است. در انتخاب نوع و میزان فعالیت بدنی ترکیب ورزش‌های هوازی و مقاومتی توصیه می‌شود.
ورزش‌های هوازی منظم، در از بین بردن مقاومت به انسولین کمک شایانی می‌نماید.

لازم بذکر است که همه بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک دچار چاقی نمی‌باشند؛ ولی مطالعات نشان داده ‌است که بیماران مبتلا به این بیماری که دارای وزن طبیعی نیز می‌باشند از مقاومت به انسولین رنج می‌برند؛ لذا توصیه‌هایی که دربارهٔ شیوه زندگی و نیز نوع تغذیه مطرح می‌باشد فقط مربوط به افراد چاق مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک نخواهد بود. در بیماران لاغز نیز باید با استفاده از کربوهیدراتهای پیچیده و نیز فعالیت بدنی از مقاومت به انسولین کاسته شود تا نتایج درمانی مطلوب ایجاد گردد.

ماساژ و مدیتیشن: اگر چه ماساژ ممکن است یک روش لوکس برای گذراندن اوقات فراغت باشد، اما می‌تواند یکی از بهترین روشها برای سم زدایی بدن می باشد و از بین بردن سموم و تعادل هورمونی در بدن‌ را ایجاد میکند.
به این ترتیب باید یک ماساژ بگیرید که بر نقاط فشاری روی دستها و پاها، گردن شانه، کمر تمرکز داشته باشد.

خواب شبانه منظم حداکثر تا ساعت یازده شب و بیداری تا حداکثر هشت صبح تاثیر بسیار زیادی در تنظیم هورمون ها دارد. به طوری که بقیه درمان ها در کنار خواب نامناسب نتیجه مطلوبی نمی دهد .
ذهن آرام و روحیه با نشاط در تنظیم هورمون ها بسیار مهم هست.
حذف قند و شکر و روغن های نامناسب در کنار تغذیه سالم به بهبود بیماری کمک می کند.

سوالات متداول

امیدوار هستیم این مقاله توانسته باشد اطلاعات خوبی را در این زمینه به شما انتقال داده باشد. اگر در زمینه مشکلات و بیماری های زنان نیاز به مشاوره داشتید و امکان مراجعه حضوری به مطب نداشتید می توانید از طریق مشاوره آنلاین متخصص زنان از مشاوره تخصصی بهره مند شوید.