جراحی برداشتن رحم چیست و چرا انجام می‌شود؟

یکی از رایج ترین عمل‌های جراحی میان بانوان 40 تا 50 ساله، جراحی برداشتن رحم یا هیسترکتومی است. این جراحی معمولا به منظور رفع مشکلات شدید تخمدان‌ها و درمان بیماری‌های رحمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برداشتن رحم با توجه به شدت عارضه به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. به همین دلیل تشخیص دقیق و استفاده از روش مناسب برای جراحی رحم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به طور کلی هیسترکتومی به سه نوع ساب توتال، کامل و رادیکال انجام می شود. در روش ساب توتال قسمت فوقانی رحم را خارج می‌کنند. در صورتی که در هیسترکتومی کامل، تمامی بافت رحم و دهانه رحم از بدن خارج می شود. هیسترکتومی رادیکال نیز زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که سرطان رحم پیشرفت کرده باشد. بنابراین پزشک برای بهبود بیمار مجبور به برداشتن کامل رحم و بافت های اطراف آن است. در ادامه شما را با جراحی برداشتن رحم بیشتر آشنا خواهیم نمود.

حفظ رحم یا برداشتن رحم؟ کدام به سود بیمار است؟

بسیاری از بیماری ها و شرایط مختلفی که برای فرد پیش می آید باعث می شود جراح زنان مجبور به برداشتن رحم شود. اولویت هر پزشکی در عمل های مختلف زنان در ابتدا حفظ رحم است اگر بنا به دلایلی حفظ رحم برای فرد امکان پذیر نباشد، مجبور به خارج کردن رحم هستیم. وجود فیبروم های بزرگ رحم و به وجود آمدن دوباره آنها و خونریزی های بیش از حد رحم می‌تواند از جمله دلایلی باشد که گاها مجبور به برداشتن رحم می‌شویم.

با این وجود برخی دیگر از بیماری‌های رحمی وجود دارند که تشخیص و درمان به موقع آن‌ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

نمونه واقعی جراحی برداشتن رحم

دلایل انجام عمل برداشتن رحم

در اکثر مواقع پزشک تمام سعی خود را می کند تا با استفاده از روش های غیر تهاجمی این بیماری ها را درمان نماید. اما در صورتی که هیچ کدام از این روش ها نتیجه ای نداشته باشند، جراحی هیسترکتومی را توصیه می نماید. با توجه به این موضوع که فرد پس از هیسترکتومی دیگر توانایی بارداری نخواهد داشت و ناباروری صورت می گیرد، توصیه می شود این جراحی در افراد بالای 40 سال انجام شود. با این وجود برای درمان مشکلات زیر ممکن است پزشک از این روش جراحی استفاده نماید.

• بروز سرطان دهانه رحم، سرطان رحم و یا تخمدان
• درمان خونریزی های غیر طبیعی و مکرر واژینال
• رفع افزایش ضخامت دیواره های رحم
• بهبود دردهای شدید و التهابات مزمن در ناحیه لگن
• درمان فیبروئید رحمی که معمولا با مشکلاتی نظیر خونریزی و درد شدید همراه است
• بهبود افتادگی رحم یا پرولاپس (این مشکل منجر به جابجایی رحم می گردد)
• درمان بیماری آندومتریوزیس (سلول هایی شبیه به سلول های رحم هستند که در کنار تخمدان ها رشد می نمایند)

انواع روش‌های رایج جراحی برداشتن رحم

جراحی برداشتن رحم با توجه به وضعیت جسمانی و شرایط رحم به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. بنابراین روش انتخابی توسط پزشک می‌تواند در میزان بهبودی بیمار نقش بسیار موثری داشته باشد. به همین دلیل بهتر است حتما در انتخاب پزشک دقت زیادی داشته باشید. هر چقدر تخصص و تجربه پزشک در این زمینه بیشتر باشد، روش مناسب تری برای درمان مشکلات رحمی شما انتخاب خواهد نمود. به طور کلی روش‌های جراحی هیسترکتومی به دو دسته جراحی باز و استفاده از روش های کم تهاجمی تقسیم بندی می‌شود.

جراحی باز

در جراحی برداشتن رحم به روش باز برشی روی شکم ایجاد می شود و سپس بخش آسیب دیده رحم از بدن خارج می گردد. این روش از رایج‌ترین تکنیک‌های جراحی رحم است که معمولا برای درمان بیماری‌های رحمی بی خطر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورت استفاده از این روش بیمار حدود سه روز پس از جراحی در بیمارستان بستری خواهد شد.

روش کم تهاجمی یا MIP

در صورتی که بیمار شرایط جسمانی حساسی داشته باشد و همچنین نیازی به جراحی باز نباشد، پزشک از روش‌های کم تهاجمی برای جراحی برداشتن رحم استفاده می‌نماید. روش‌های کم تهاجمی نیز به چند تکنیک واژینال، لاپاراسکوپی، واژینال به همراه لاپاراسکوپی و لاپاراسکوپی با استفاده از ربات تقسیم بندی می شوند. انتخاب هر کدام از این روش‌ها نیز توسط پزشک متخصص زنان و با توجه به شرایط عمومی بیمار انجام می‌گردد.

نکات قابل توجه در رابطه با جراحی برداشتن رحم

• معمولا جراحی برداشتن رحم در سنین باروری انجام نمی‌شود. مگر در مواقعی که عدم جراحی منجر به بروز عوارض جبران ناپذیری برای بیمار شود.
• در صورت لزوم استفاده از این روش پزشک متخصص زنان ترجیحا روش‌های کم تهاجمی‌تر را انتخاب می‌نماید. مگر هنگامی که نیاز به برداشتن بخش قابل توجهی از رحم باشد.
• عوارض روش‌های کم تهاجمی بسیار کمتر از روش جراحی باز است. با این وجود در برخی از مواقع تنها راه بهبودی بیمار انجام جراحی باز می‌باشد.
• در برخی از مواقع ممکن است پس از جراحی بیمار با عوارض ناشی از هیسترکتومی مواجه شود. از شایع ترین عوارض ناشی از این جراحی می توان به بی‌اختیاری ادرار، درد مزمن، افتادگی واژن و تداخل مجرای واژن و ادرار اشاره نمود.
• هر چقدر پزشک انتخاب شده برای انجام جراحی از مهارت و تخصص بیشتری برخوردار باشد، احتمال بروز عوارض ناشی از جراحی نیز کاهش می یابد.
• فراموش نکنید که انجام جراحی برداشتن رحم توسط پزشک غیر متخصص و بی‌تجربه می تواند عوارض جدی تری مانند عفونت در محل جراحی، هموراژ، آسیب دیدگی اعضای اطراف رحم و همچنین ایجاد لخته خون را به همراه داشته باشد.

مراقبت‌های بعد از جراحی برداشتن رحم

دوران نقاهت بعد از جراحی برداشتن رحم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. زیرا هر چقدر توصیه‌های پزشک در این دوران جدی تر گرفته شوند، بهبودی سریع‌تر حاصل خواهد شد. از طرفی احتمال بروز عوارض ناشی از جراحی نیز به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. از مهم‌ترین نکات مراقبتی که پس از عمل هیسترکتومی باید رعایت شوند، می توان به نکات زیر اشاره داشت.
• استراحت کردن و پرهیز از انجام فعالیت‌های سنگین 4 تا 6 هفته پس از جراحی می‌تواند به بهبودی سریع تر بیمار کمک نماید.
• در صورتی که بیمار تمایل به ورزش دارد، بهتر است تمرینات سبک را تحت نظر پزشک مورد استفاده قرار دهد.
• از طرفی بهتر است در طول این مدت از رانندگی کردن نیز خودداری کند.
• پس از جراحی برداشتن رحم انجام پیاده روی روزانه به مدت چند دقیقه می تواند به تسریع بهبودی بیمار کمک نماید.
• بعد از جراحی هیسترکتومی بهتر است از ایستادن برای مدت زمان طولانی به شدت اجتناب شود.
• همچنین بیمار نباید به هیچ عنوان اجسام سنگین را تا چند هفته پس از جراحی بلند نماید.
• نوشیدن مایعات فراوان می تواند از بروز یبوست در بیمار پیشگیری کند.
• اهمیت استفاده مرتب و کامل داروهای تجویز شده را نیز نباید از یاد برد.
• بیمار به هیچ عنوان تا پایان دوران نقاهت نباید رابطه واژینال داشته باشد.

آیا برداشتن رحم در رابطه زناشویی تاثیر دارد؟

یکی از نگرانی ها و دغدغه های خانم هایی که نیاز به عمل برداشتن رحم دارند، تاثیر این عمل بر کیفیت روابط زناشویی آنهاست. اغلب نگرانند که آیا بعد از درآوردن رحم می توانند رابطه جنسی با همسرانشان داشته باشند یا خیر؟

برداشتن رحم یکی از عمل های مهمی است که بر روی تولید مثل زنان تاثیر مستقیم دارد. اگر تخمدان ها نیز برداشته شوند، به دنبال آن یائسگی نیز اتفاق خواهد افتاد. از جمله عوارض اینها کاهش میل جنسی، خشکی واژن و تاثیراتی از این قبیل در ناحیه تناسلی بانوان است.

این عوارض می توانند اعتماد به نفس بیمار را کاهش داده و در روابط آنها سردی ایجاد کنند. اما به طور کلی داشتن نزدیکی پس از برداشتن رحم امکان پذیر است و خللی را ایجاد نمی‌کند.

آیا برداشتن رحم باعث گشادی واژن می شود؟

این موضوع هم از دیگر نگرانی‌های مردم در خصوص خارج کردن رحم است. درست است که کیفیت روابط زناشویی پس از انجام این جراحی تحت تاثیر قرار می گیرد اما بدین معنا نیست که باید از نزدیکی کردن به طور کل بپرهیزید. رابطه زناشویی پس از گذشت دوره نقاهت جراحی برداشتن رحم از سمت فرد قابل انجام است. گشادی واژن نیز بر اثر این جراحی اتفاق نمی‌افتد که بخواهید پس از آن نیاز به جراحی تنگ کردن واژن (تنها به این دلیل) داشته باشید. بلکه گشاد شدن واژن به دلایل بسیار مختلفی ممکن است روی بدهد از جمله اضافه وزن و چاقی، زایمان طبیعی، روابط جنسی متعدد، یائسگی و… بسیاری موارد دیگر در این امر موثر است.