زمانی که شما و همسرتان با مشکلاتی در باروری روبرو می شوید، گزینه های درمان باید با مشورت پزشک در نظر گرفته شوند. درمان ناباروری به مصرف داروهایی که باعث تحریک تولید تخمک و اسپرم می شوند و یا روش هایی که شامل کنترل تخمک، اسپرم و رویان هستند، اطلاق می گردد.
اقدامات ضروری قبل از مراجعه به پزشک برای درمان ناباروری
رعایت برخی نکات و انجام اقداماتی مهم قبل از مراجعه به متخصص زنان و زایمان ضروری است. برخی از این اقدامات عبارتند از:
- اطلاع به پزشک از وجود برخی بیماری های مزمن در خود یا اعضای خانواده مانند دیابت، تیروئید و اختلالات ژنتیکی.
- تهیه لیستی از داورهایی که بیمار مصرف می کند.
- محاسبه کردن تعداد دفعات رابطه جنسی در طول یک هفته یا یک ماه.
- محاسبه کردن دفعات و میزان مصرف الکل و سیگار (در صورت استعمال یا مصرف آن)
- اگر بیمار سابقه بیماری آمیزشی دارد باید پزشک خود را در جریان بگذارد.
- مشاهده برخی تغییرات فیزیکی در بدن.
درمان ناباروری
با این حال، درمان ناباروری می تواند شامل روش های جراحی، تغییر در سبک زندگی، کاهش وزن و یا درمان شرایط و بیماری های موجود باشد. طرح درمان ناباروری با توجه به علت بروز ناباروری که می تواند از سمت زن، مرد و یا بنا به دلایل نامشخص باشد، در نظر گرفته می شود.
اما خبر خوب این است که 85 تا 90 درصد زوجینی که مشکلات ناباروری دارند، با استفاده از درمان ها و روش های موجود مانند مصرف دارو و جراحی می توانند بچه دار شوند.
گزینه های دارویی در درمان ناباروری
داروهای باروری و یا داروهایی که به منظور تحریک تخمک گذاری استفاده می شوند، می توانتد به تحریک تولید اسپرم بیشتر در مواردی که مشکل از سمت مرد است، کمک کنند.
اختلالات تخمک گذاری، عامل بیست و پنج درصد مشکلات ناباروری هستند. این داروها هم چنین در طول درمان IVF و IUI نیز مورد استفاده قرار می گیرند، حتی اگر تخمگ گذاری علت بروز ناباروری نباشد. داروها در هشتاد درصد موارد باعث تحریک تخمک گذاری خواهند شد.
از جمله شایع ترین داروها می توان به کلومیفن سیترات، فمارا (لتروزول) و گنادوتروپین اشاره کرد.
- کلومیفن سیترات. اولین و شایع ترین دارویی است که در درمان ناباروری تجویز می شود. حدود چهل تا چهل و پنج درصد زوجینی که این دارو را مصرف می کنند، طی شش دوره مصرف باردار خواهند شد.
- فمارا (لتروزول). این دارو به تحریک تخمک گذاری در خانم هایی که مشکلات تخمک گذاری دارند، کمک می کند.
- گنادوتروپین ها. گنادوتروپین ها می توانند شامل FSH، LH و یا ترکیبی از هر دو باشند. این داروهای هورمونی زمانی استفاده می شوند که کلومیفن سیترات اثر نکرده باشد و یا غده هیپوفیز قادر به تولید LH و FSH نباشد. از این داروها هم چنین در سیکل IVF نیز استفاده خواهد شد.
چه داروهای دیگری در درمان ناباروری استفاده می شوند؟
تحریک تخمک گذاری، تنها هدف درمان ناباروری نیست. گاها، هدف پزشک سرکوب سیستم تناسلی و یا تقویت فاز لوتئال سیکل می باشد.
دیگر داروهایی که در درمان ناباروری استفاده می شوند، عبارتند از:
- پروژسترون، به منظور تقویت فاز لوتئال
- آسپیرین و یا هپارین تزریقی، برای اختلالات انعقادی که می توانند در سقط مکرر دخیل باشند
- متفورمین، که گاها برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک، به تنهایی و یا همراه سایر داروهای ناباروری استفاده می شوند
- قرص های پیشگیری از بارداری
درمان ناباروری با لقاح داخل رحمی iui
لقاح داخل رحمی یا IUI، شامل قرارگیری مستقیم اسپرم های خالص داخل رحم می باشد. این روش درمانی زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که عوامل مردانه و یا مشکلاتی در موکوز دهانه رحم، علت بروز ناباروری باشند. جهت انجام IUI می توان از اسپرم اهدایی نیز کمک گرفت.
درصد موفقیت این روش درمانی چندان بالا نیست. تحقیقات نشان می دهند، میزان موفقیت این روش در خانم هایی که داروهای باروری مصرف نمی کنند، چهار درصد و در صورت مصرف داروهای باروری در حدود هشت تا هفده درصد می باشد. مزیت IUI هزینه پایین آن می باشد.
کاردبر درمان ناباروری با لقاح داخل رحمی iui
از کاربردهای این روش می توان به منظور درمان ناباروری می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- نازایی توجیه نشده و بدون علت
- نازایی به دلیل وجود عامل های مردانه
- نازایی به دلیل وجود مشکل در گردن رحم
- نازایی به دلیل اختلالات عملکردی در مرحله تخمک گذاری
- نازایی به دلیل وجود بیماری آندومتریوز اما به صورت خفیف
- نازایی به دلیل وجود برخی مشکلات در لوله های رحمی که از رسیدن تخمک ها به رحم جلوگیری می کند.
روش انجام iui
نحوه انجام این روش به این گونه است که در ابتدا یک ظرف استریل به مرد داده می شود تا پس از انزال مایع منی خود را در آن بریزد. در برخی مراکز برای انجام این کار از کاندوم های مخصوص استفاده می کنند. فرد باید نمونه حاصل را به مدت حداکثر نیم ساعت به آزمایشگاه برساند. در آزمایشگاه کارهای مخصوصی مانند شتشو اسپرم با روش های مختلفی انجام می شود که پس از آن می توان اسپرم ها را به رحم تزریق کرد.
درمان ناباروری با لقاح خارج رحمی (IVF)
در این روش درمان ناباروری، داروهایی به منظور تحریک تخمدان ها و تولید تخمک در نظر گرفته می شود. سپس تخمک ها از بدن مادر گرفته خواهند شد.
در مرحله بعد، تخمک ها و اسپرم های گرفته شده از مرد، در محیط آزمایشگاهی لقاح داده می شوند. بعد از طی شدن روند لقاح و رشد رویان، یک تا سه رویان داخل رحم زن کاشته خواهد شد.
در برخی موارد، تنها IVF کافی نیست. برخی زوجین باید از تخمک، اسپرم، رویان و یا حتی رحم اهدایی استفاده کنند. تخمک اهدایی زمانی استفاده می شود که ذخیره تخمک پایین باشد، مشکلات مربوط به تخمدان ها وجود داشته باشد و یا IVF با موفقیت انجام نشده باشد.
اسپرم اهدایی نیز در مواردی تجویز می شود که ناباروری از سوی مرد باشد. از اسپرم اهدایی می توان در طول درمان IVF و یا IUI کمک گرفت. اصطلاحی به نام رحم اجاره ای را حتما شنیده اید. این مورد زمانی نیاز می شود که خانمی رحم نداشته باشد و یا به دلیل مشکلات رحمی، نتواند بارداری طبیعی و سالمی داشته باشد.
موارد تجویز درمان ناباروری به روش ivf عبارتند از:
- پایین بودن میزان تخمک
- سابقه بیماری آندومتریوز
- مسدود بودن لوله های رحم
- بروز برخ مشکلات در تخمک گذاری
در صورت بروز چنین مواردی روش درمانی ivf می تواند بهترین گزینه باشد. اگر علت ناباروری برای فرد نامشخص باشد در اکثر موارد پزشک استفاده از روش ivf را پیشنهاد می دهد.
میزان موفقیت درمان ناباروری با لقاح خارج رحمی (IVF)
یزان احتمال موفقیت در زوج ها با توجه به علت های آن ها به ناباروری به طور یقین مشخص نمی باشد. اما لازم است بدانید احتمال موفقیت این درمان در خانم های جوان به دلیل سالم تر بودن تخمک هایشان بیشتر است.
با بالا رفتن سن میزان موفقیت آن کاهش می یابد. با پیشرفت چشمگیری که در زمینه های مختلف پزشکی به وجود آمده است احتمال بارداری با روش ivf افزایش یافته است.
تاثیر شرایط پزشکی موجود و سبک زندگی بخشی از روند درمان ناباروری
تغییر در سبک زندگی و یا درمان اختلالات پزشکی، یکی از موثرترین روش ها در بهبود ناباروری می باشد. در صورتی که نسبت به شرایط پزشکی اقدامی صورت نگیرد، احتمال این که درمان با شکست روبرو شود، بیشتر خواهد بود.
به عنوان مثال، عدم درمان دیابت، بیماری سلیاک و یا مشکلات تیروئیدی می توانند در بروز ناباروری دخیل باشند. در برخی موارد، درمان شرایط گفته شده باعث می شود قدرت باروری به حالت طبیعی برگردد.
چاقی و اضافه وزن، یکی دیگر از دلایل ناباروری می باشد. تحقیقات نشان می دهند، کم کردن وزن می تواند به بهبود تخمک گذاری در خانم ها کمک کند.
آیا روش های درمان ناباروری با موفقیت همراه هستند؟
میزان موفقیت درمان به نوع درمان، علت ناباروری، مدت زمان ناباروری و هم چنین سن زوجین بستگی دارد. به عنوان مثال، خانم مبتلا به تخمدان پلی کیستیک که تحت درمان قرار دارد، در شرایط یکسانی با خانم 42 ساله ای که ذخیره اسپرم ها پایین است، قرار ندارد.
برخی زوجین به چند دوره درمان IVF نیاز دارند و حتما در این خصوص باید با پزشک مشورت صورت گیرد.
خلاصه مطلب
زوجینی که با مشکلات باروری روبرو می شوند باید این را در نظر داشته باشند که این مشکل بخشی از زندگی است و قرار نیست همیشگی باشد و درمان باید آغاز گردد. روش های درمانی حتما باید تحت نظر پزشک ادامه پیدا کنند و قبل از آغاز درمان، مزایا، خطرات و هم چنین میزان موفقیت روش ها مورد بررسی قرار بگیرد.
