کارهای ممنوعه در دوران بارداری که باید از آن‌ها اجتناب کنید

بارداری یکی از حساس‌ترین دوران‌های زندگی زنان است که در آن رعایت نکات مراقبتی اهمیت زیادی دارد. برخی فعالیت‌ها و عادات، جزو کارهای ممنوعه بارداری محسوب می‌شوند و می‌توانند سلامت مادر و جنین را به خطر بیندازند. در این مقاله، به بررسی مهم‌ترین کارهای ممنوعه در دوران بارداری می‌پردازیم تا با پرهیز از آن‌ها، یک بارداری سالم و بدون خطر را تجربه کنید.

به مشاوره نیاز دارید؟ همین الان با دکتر مهشید کریمی، متخصص زنان و زایمان در تهران تماس بگیرید:

کدام ماه های بارداری خطرناک است؟

سه‌ماهه اول (ماه‌های ۱ تا ۳) به دلیل تشکیل اندام‌های حیاتی، بیشترین خطر سقط جنین را دارد. سه‌ماهه سوم (ماه‌های ۷ تا ۹) نیز حساس است، زیرا احتمال زایمان زودرس و عوارضی مانند پره‌اکلامپسی و محدودیت رشد داخل رحمی افزایش می‌یابد. در این دوره‌ها، مراقبت‌های پزشکی منظم ضروری است.

چه کارهایی در ماه اول بارداری نباید انجام داد؟

کارهای خطرناک در ماه اول و در طول بارداری:

• مصرف دارو بدون مشورت پزشک – برخی داروها ممکن است به جنین آسیب بزنند.
• کشیدن سیگار و مصرف الکل – خطر نقص‌های مادرزادی و سقط جنین را افزایش می‌دهد.
• مصرف بیش‌ازحد کافئین – ممکن است باعث زایمان زودرس یا وزن کم نوزاد شود.
• خوردن غذاهای ناسالم و فرآوری‌شده – احتمال مسمومیت غذایی و مشکلات رشد جنین را افزایش می‌دهد.
• ورزش‌های سنگین و حرکات ناگهانی – ممکن است به جفت و رحم آسیب برساند.
• استرس و کم‌خوابی – بر سلامت مادر و رشد جنین تأثیر منفی دارد.
• حمام و سونا با آب داغ – افزایش دمای بدن می‌تواند به رشد جنین آسیب برساند.
• بلند کردن اجسام سنگین – ممکن است باعث فشار به شکم و خطر سقط شود.
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و آلودگی – برخی مواد شیمیایی ممکن است موجب نقص‌های مادرزادی شوند.

آیا مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر در دوران بارداری ممنوع است؟

دوران بارداری یکی از حساس‌ترین مراحل زندگی زنان است که هر تصمیم و عادتی می‌تواند بر سلامت مادر و جنین تأثیر بگذارد. یکی از مهم‌ترین کارهای ممنوعه در دوران بارداری، مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر است. این مواد می‌توانند عوارض جبران‌ناپذیری بر رشد جنین، سلامت مادر و حتی روند زایمان داشته باشند.

سیگار در دوران باردرای

• کاهش اکسیژن‌رسانی به جنین
• افزایش خطر سقط جنین و زایمان زودرس
• افزایش احتمال وزن کم نوزاد هنگام تولد
• افزایش خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)

الکل در دوران بارداری

• ایجاد سندرم الکل جنینی (FAS) که منجر به مشکلات رشد و ناهنجاری‌های مغزی در نوزاد می‌شود
• افزایش خطر نقص‌های مادرزادی و مشکلات یادگیری
• افزایش احتمال سقط و مرده‌زایی

مواد مخدردر دوران باردرای

• تأثیر مستقیم بر مغز و رشد سیستم عصبی جنین
• وابستگی نوزاد به مواد مخدر در هنگام تولد و بروز علائم ترک
• افزایش خطر ناهنجاری‌های مادرزادی، مشکلات تنفسی و زایمان زودرس

توصیه: اگر قبل از بارداری به مصرف این مواد عادت داشته‌اید، حتماً برای ترک و جایگزینی راه‌های سالم با پزشک خود مشورت کنید تا دوران بارداری سالمی را تجربه کنید.

چه غذاهایی در دوران باردرای ممنوع است؟

تغذیه سالم در دوران بارداری نقش مهمی در رشد و سلامت جنین دارد، اما برخی غذاها می‌توانند خطراتی برای مادر و جنین ایجاد کنند. کارهای ممنوعه در دوران بارداری تنها به عادات رفتاری محدود نمی‌شود، بلکه برخی خوراکی‌ها نیز باید از رژیم غذایی حذف شوند تا از مشکلاتی مانند مسمومیت غذایی، عفونت و نقص‌های مادرزادی جلوگیری شود. در ادامه به مهم‌ترین غذاهای ممنوعه در دوران بارداری می‌پردازیم.

• ماهی‌های پرجیوه (کوسه، اره‌ماهی، تن) – خطر آسیب به مغز جنین
• گوشت، تخم‌مرغ و غذاهای دریایی خام یا نیم‌پز – احتمال عفونت‌های خطرناک مانند سالمونلا
• لبنیات غیرپاستوریزه – احتمال ابتلا به لیستریوز و سقط جنین
• فست‌فودها و غذاهای فرآوری‌شده – حاوی افزودنی‌های مضر و چربی‌های ناسالم
• کافئین بیش از حد – احتمال کاهش وزن نوزاد و افزایش خطر زایمان زودرس

توصیه: مصرف غذاهای تازه، ارگانیک و پخته‌شده برای دوران بارداری بهترین گزینه است.

میوه های ممنوعه در دوران بارداری

• آناناس – ممکن است باعث انقباضات رحمی و افزایش خطر سقط جنین شود.
• پاپایا (نارس) – حاوی آنزیم‌هایی است که می‌توانند منجر به انقباض رحم شوند.
• انگور – به دلیل احتمال افزایش دمای بدن و وجود رسوراترول، ممکن است برای جنین مضر باشد.
• خرمالوی نارس – می‌تواند باعث افت فشار خون و مشکلات گوارشی شود.
• موز بیش‌ازحد رسیده – حاوی تیرامین است که ممکن است فشار خون را بالا ببرد.

سبزیجات ممنوعه در دوران بارداری

• جعفری – ممکن است باعث انقباضات رحمی و افزایش خطر سقط جنین شود.
• شنبلیله – احتمال تحریک انقباضات رحم و تأثیر بر تعادل هورمونی دارد.
• ریحان (مصرف زیاد) – ممکن است باعث کاهش قند خون و مشکلات گوارشی شود.
• جوانه‌های خام (مثل جوانه ماش و شبدر) – خطر آلودگی به باکتری‌هایی مانند سالمونلا و لیستریا دارند.
• سیب‌زمینی سبز یا جوانه‌زده – حاوی سولانین است که می‌تواند برای سیستم عصبی مضر باشد.

بیشتر بخوانید: درمان ناباروری با ivf

چه ورزش هایی در دوران بارداری ممنوع است؟

ورزش در دوران بارداری فواید زیادی مانند بهبود گردش خون، کاهش استرس و آماده‌سازی بدن برای زایمان دارد. اما برخی فعالیت‌های ورزشی می‌توانند خطرناک باشند و سلامت مادر و جنین را به خطر بیندازند. کارهای ممنوعه در دوران بارداری شامل انجام ورزش‌هایی است که فشار زیادی به شکم وارد می‌کنند یا احتمال سقوط و آسیب‌دیدگی دارند. در ادامه ورزش‌های ممنوعه در دوران بارداری را بررسی می‌کنیم.

ورزش‌های پرفشار و تماسی

• فوتبال، بسکتبال، والیبال (احتمال برخورد و آسیب به شکم)
• ورزش‌های رزمی مانند کاراته، بوکس و جودو (افزایش خطر ضربه و سقوط)

ورزش‌های تعادلی و پرریسک

• اسکی، اسکیت و اسب‌سواری (احتمال بالای افتادن و ضربه به شکم)
• دوچرخه‌سواری در فضای باز (افزایش خطر تصادف و سقوط)

تمرینات سنگین و وزنه‌برداری شدید

• بلند کردن وزنه‌های سنگین (فشار بیش از حد به شکم و کمر)
• تمرینات شکمی مانند دراز و نشست (افزایش فشار به عضلات شکم و لگن)

ورزش‌هایی که باعث افزایش دمای بدن می‌شوند

• یوگای داغ (Hot Yoga) و سونا (خطر افزایش بیش از حد دمای بدن و آسیب به جنین)
• دویدن طولانی‌مدت (افزایش ضربان قلب و فشار بر مفاصل)

توصیه: ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا، یوگای بارداری و حرکات کششی ملایم، گزینه‌های بهتری برای دوران بارداری هستند. قبل از شروع هر برنامه ورزشی، با پزشک خود مشورت کنید.

چه داروهایی در دوران بارداری ممنوع است؟

در دوران بارداری، بسیاری از داروها می‌توانند تأثیرات منفی بر سلامت مادر و جنین داشته باشند. به همین دلیل، استفاده از داروها باید تحت نظر پزشک و با دقت انجام شود.

• ضدافسردگی‌های SSRI (مثل سرترالین، فلوکستین) – خطر اختلال رشد و مشکلات تنفسی نوزاد
• آنتی‌بیوتیک‌ها (مثل تتراسایکلین) – آسیب به دندان‌ها و استخوان‌های جنین
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) (مثل ایبوپروفن، ناپروکسن) – خطر آسیب به قلب و کلیه‌های جنین
• داروهای شیمی‌درمانی – اثرات سمی و مضر برای رشد جنین
• داروهای هورمونی (مثل قرص‌های ضدبارداری) – احتمال ایجاد مشکلات بارداری و آسیب به جنین

🔹 توصیه: قبل از مصرف هر دارویی، با پزشک مشورت کنید.

آیا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و اشعه‌ها در دوران بارداری ممنوع است؟

در دوران بارداری، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و اشعه‌ها می‌تواند خطرات جدی برای سلامت مادر و جنین ایجاد کند. در این دوران حساس، هرگونه آسیب به جنین می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند نقص‌های مادرزادی، اختلالات رشدی و حتی سقط جنین شود. بنابراین، محافظت از خود در برابر مواد شیمیایی و اشعه‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد و باید از قرار گرفتن در معرض این عوامل خطرناک به‌ویژه در مراحل حساس بارداری خودداری کرد.

• مواد شوینده قوی و سفیدکننده‌ها – احتمال مسمومیت و مشکلات تنفسی
• رنگ‌های شیمیایی و مواد آرایشی ناسالم – ترکیبات شیمیایی مضر برای جنین
• اشعه‌های مضر مانند اشعه ایکس – افزایش خطر ناهنجاری‌های مادرزادی

توصیه: هنگام کار با مواد شیمیایی، دستکش بپوشید و در محیطی با تهویه مناسب باشید.

استفاده از سونا و جکوزی در دوران بارداری

در دوران بارداری، بسیاری از زنان برای تسکین استرس، کاهش دردهای عضلانی، یا افزایش آرامش خود به استفاده از سونا و جکوزی فکر می‌کنند. با این حال، استفاده از این امکانات در دوران بارداری باید با احتیاط فراوان صورت گیرد، چرا که تغییرات فیزیولوژیکی بدن مادر و جنین می‌تواند آن‌ها را به عوامل مختلف حساس‌تر کند. گرما، رطوبت، و فشار آب در این محیط‌ها ممکن است تاثیرات منفی بر سلامت مادر و جنین داشته باشد، بنابراین لازم است که از استفاده غیرمراقبتی از سونا و جکوزی خودداری شود.

استفاده از سونا در دوران بارداری

سونا با افزایش دمای بدن، ممکن است دمای داخلی بدن را بالا ببرد که برای جنین، به‌ویژه در سه ماهه اول بارداری، خطرناک است و می‌تواند باعث نقص‌های مادرزادی یا مشکلات رشد شود. همچنین، گرما ممکن است فشار خون مادر را کاهش داده و موجب سرگیجه یا ضعف شود.

• اگر از سونا استفاده می‌کنید، بهتر است دما را در حد متوسط نگه دارید و مدت زمان ماندن در آن را محدود کنید.
• استفاده از سونا باید با مشورت پزشک و فقط در شرایط خاص صورت گیرد.

استفاده از جکوزی در دوران بارداری

جکوزی به دلیل گرما و فشار آب می‌تواند باعث کاهش گردش خون و افزایش خطر افت فشار خون یا سرگیجه شود. همچنین، تغییرات دمایی ممکن است خطر انقباضات زودرس و مشکلات برای جنین را افزایش دهد.

• در صورت استفاده از جکوزی، دمای آب نباید بیش از حد بالا باشد.
• مدت زمان استفاده نباید طولانی باشد و باید مراقب علائم سرگیجه یا ضعف باشید.
• از جکوزی‌های عمومی که ممکن است محل‌های آلوده باشند، خودداری کنید.

چرا بلند کردن اجسام سنگین در دوران بارداری خطرناک است؟

یکی از کارهای ممنوعه در دوران بارداری بلند کردن اجسام سنگین در باردرای است که می‌تواند برای مادر و جنین خطرات جدی به همراه داشته باشد. در این دوران، بدن مادر تغییرات فیزیولوژیکی زیادی را تجربه می‌کند که به افزایش وزن، تغییرات هورمونی، و فشار بر اندام‌های مختلف منجر می‌شود. بلند کردن اجسام سنگین ممکن است به مشکلات مختلفی مانند آسیب به کمر، افت فشار خون، یا فشار زیاد بر رحم و جنین منجر شود. بنابراین، باید با احتیاط بیشتری نسبت به این موضوع توجه کرد.

• ایجاد فشار روی شکم و لگن
• افزایش خطر زایمان زودرس
• احتمال سرگیجه و افت فشار خون

آیا استفاده از کافئین در دوران بارداری ممنوعیتی دارد؟

اگرچه مصرف کم کافئین ممکن است برای برخی زنان باردار مشکلی ایجاد نکند، اما بهتر است آن را محدود کرده و از منابع مختلف کافئین آگاه باشید. برخی متخصصان معتقدند که کارهای ممنوعه در دوران بارداری مانند مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند مشکلاتی را به همراه داشته باشد. طبق توصیه سازمان‌های بهداشتی، مصرف کافئین نباید از 200 میلی‌گرم در روز تجاوز کند. این میزان معادل یک فنجان قهوه کوچک است. بنابراین، برای ایمنی بیشتر، بهتر است مصرف کافئین را کاهش داده و در صورت شک و تردید، با پزشک خود مشورت کنید.

بیشتر بخوانید : بهترین دکتر تعیین جنسیت در تهران

خوابیدن به پشت در دوران بارداری ممنوع است؟

در دوران بارداری، تغییرات فیزیولوژیکی بدن نیاز به توجه ویژه به موقعیت‌های خواب و راحتی مادر دارد. یکی از مسائلی که زنان باردار باید به آن توجه کنند، خوابیدن به پشت است که به‌عنوان یکی از کارهای ممنوعه در دوران بارداری شناخته می‌شود. خوابیدن به پشت در سه ماهه دوم و سوم بارداری می‌تواند فشار زیادی بر رگ‌های خونی و اندام‌های داخلی مادر وارد کند، که این می‌تواند موجب مشکلاتی برای مادر و جنین شود.

جمع ‌بندی

رعایت نکات ایمنی در بارداری اهمیت زیادی دارد و برخی فعالیت‌ها در لیست کارهای ممنوعه در دوران بارداری قرار می‌گیرند. با اجتناب از این کارها، می‌توانید یک بارداری سالم و ایمن را تجربه کنید. در صورت داشتن هرگونه سؤال، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.