زایمان زودرس به شرایطی گفته می‌شود که نوزاد پیش از موعد طبیعی به دنیا بیاید. یک دوره‌ی طبیعی بارداری حدود 40 هفته طول می‌کشد. زایمانی که در هفته سی و هفتم و یا پیش از آن اتفاق بیفتد را زایمان زودرس و نوزاد این زایمان را نارس می‌گویند.
در این مطلب درباره علائم و خطرات و تمامی نکات درباره این موضوع در اختیار شما قرار داده شده است. با ما همراه باشید تا از کامل ترین اطلاعات بهره مند شوید و با راهنمایی های لازم از خطرات احتمالی در زایمان شما جلوگیری شود.
زایمان زودرس چیست؟
زایمان زودرس به هر زایمانی که قبل از 37 هفته کامل بارداری اتفاق بیافتد، گفته می شود. از آنجایی که نوزاد جهت رشد کامل باید به مدت 37 تا 40 هفته در رحم مادر باقی بماند، نوزادانی که زودتر به دنیا بیایند ممکن است دچار مشکلات قلبی، مغزی، ریوی یا کبدی شوند. توجه داشته باشید بانوانی که در معرض خطر زایمان زودرس قرار دارند باید تحت مراقبت‌های تخصصی قرار بگیرند تا خطرات احتمالی که ممکن است برای جنین پیش بیاید، کاهش پیدا کند.
برخی از مشکلات شایعی که نوزادان نارس در بدو تولد ممکن است مبتلا به آن باشد عبارتند از:
- آپنه نارس یا وقفه موقت در هنگام خواب
- عدم رشد کافی ریه‌ها
- خونریزی داخل بطن یا خونریزی مغزی
- التهاب روده
- عفونت خون
- جریا خون غیرطبیعی در قلب و بیماری‌های قلبی
- مشکلات چشمی
مشکلاتی که در سال‌های بعدی زندگی ممکن است برای نوزاد نارس ایجاد شود:
- فلج مغزی
- مشکلات شنوایی و بینایی
- مشکلاتی در یادگیری
- رشد ضعیف جسمانی
خطر زایمان زودرس برای مادران
زایمان زودرس منجر به مشکلات عاطفی و احساسی بسیاری برای مادر و دیگر اعضاء خانواده می‌شود، مشکلاتی که ممکن است مادر تا ماه‌ها درگیر آن باشد شامل موارد زیر می‌شود:
- اضطراب
- افسردگی پس از زایمان
- استرس
- مشکل در برقراری رابطه عاطفی با نوزاد
علائم زایمان زودرس
- ترشحات غیرطبیعی از واژن ( در مورد ترشحات واژن بیشتر بخوانید)
- خونریزی واژینال
- انقباض یا گرفتگی در عضلات کمر
- اسهال
- درد و فشار مداوم در ناحیه لگن
- پاره شدن کیسه آب
در صورتی که این علائم را داشتید باید در سریعترین زمان به مرکز اورژانسی که مجهز به بخش زنان و زایمان و مراقبت‌های تخصصی از نوزاد باشد مراجعه نمائيد.
چه عواملی منجر به زایمان زودرس می شود؟
گاهی اوقات زایمان زودرس بدون هیچ دلیل و پیش آگهی خاصی اتفاق می‌افتد اما در برخی موارد، عواملی وجود دارد که احتمال زایمان زودرس را افزایش می‌دهند که شامل موارد زیر می شوند:
- بیماری‌های مزمن مادر مانند دیابت یا عفونت
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- حاملگی‌های چند قلو
- فشارخون بالا در طی دوران بارداری (پره اکلامپسی)
- بیماری‌ها و اختلالاتی در رحم و دهانه رحم
- فاصله زمانی کم بین دو بارداری (کمتر از 18 ماه)
- خونریزی واژینال یا عفونت در دوران بارداری
زایمان زودرس در چه افرادی بیشتر اتفاق می‌افتد؟
- افراد زیر 20 سال
- افراد بالای 40 سال
- خانم‌هایی که سابقه خانوادگی زایمان زودرس در یکی از اعضاء خانواده آنها وجود داشته است.
- مادران سیگاری
- کم بودن وزن پیش از باردرای
افرادی که یک یا چند مورد از عوامل خطری که در بالا ذکر شد را دارند نسبت به سایرین بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس قرار دارند و باید از همان ماه‌های ابتدای بارداری تحت مراقبت خاص قرار بگیرند.
جلوگیری از زایمان زودرس
در طی سونوگرافی‌هایی که هنگام بررسی‌های ماهانه انجام می‌شود ممکن است پزشک با توجه به طول دهانه رحم تشخیص دهد که شما در معرض زایمان زودرس قرار دارید، در این موارد ممکن است برای شما مراقبت‌های خاص یا سرکلاژ دهانه رحم (تا زمان تولد نوزاد با استفاده از بخیه دهانه رحم بسته می‌شود) را پیشنهاد دهد.
گاهی اوقات ممکن است شما کاندید مناسبی جهت دریافت مکمل هورمونی پروژسترون باشید، این هورمون به کاهش احتمال زایمان زودرس کمک می‌کند، ممکن است به صورت واژینال، شیاف، کپسول، ژل یا تزریق به صورت هفتگی برای شما تجویز شود. این درمان زمانی بهترین نتیجه را دارد که در هفته‌های 16 تا 20 بارداری شروع شود.
با رعایت نکات زیر می‌توانید احتمال زایمان زودرس را کاهش دهید:
- عدم مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر در دوران بارداری
- استفاده از یک رژیم غذایی متعادل و مقوی
- ویزیت‌های منظم توسط پزشک متخصص زنان یا ماما
- کاهش میزان استرس
- حداقل 18 ماه جهت باردرای مجدد صبر نمائيد
نتیجه گیری:
زایمان زودرس یک وضعیت است که در آن نوزاد قبل از 37 هفته‌ی کامل بارداری به دنیا می‌آید. این موضوع می‌تواند باعث مشکلات جدی برای سلامت نوزاد و رشد او شود. همچنین زایمان زودرس می‌تواند به مشکلات تنفسی، عدم رشد مناسب، عوارض نورولوژیک نوزاد منجر شود.
درمان برای نوزادان زایمان زودرس از طریق تجهیزات پزشکی پیشرفته، تغذیه مناسب و در صورت لزوم داروها و مداخلات پزشکی انجام می‌شود. همچنین، برای جلوگیری از زایمان زودرس، مراقبت‌های قبل از بارداری، مراقبت‌های دوران بارداری و شناسایی و مداخله سریع در موارد خطرزایمان زودرس بسیار اهمیت دارند.
